به گزارش مسیر انرژی، در پی وقوع حادثه دلخراش نشت گاز H₂S در پالایشگاه شیراز که منجر به جان باختن سه تن از کارکنان شد، پرونده‌ای قضایی در دادگاه عمومی و انقلاب شهرستان زرقان برای بررسی دقیق علل و ابعاد این فاجعه تشکیل شده است. مقامات قضایی و کارشناسان فنی بلافاصله پس از وقوع حادثه، با حضور در محل، تحقیقات تخصصی خود را آغاز کرده‌اند.
تشکیل پرونده به دستور رئیس دادگستری زرقان
سعید نظری، سرپرست فرمانداری زرقان، ضمن تسلیت به خانواده‌های داغدار قربانیان حادثه دهم خرداد ۱۴۰۴، از تشکیل پرونده قضایی به دستور رئیس دادگستری این شهرستان خبر داد. وی تاکید کرد که هیئتی متشکل از کارشناسان صنعت نفت و متخصصان چند رشته‌ای به طور جدی در حال بررسی فنی ابعاد مختلف این حادثه هستند و اظهار نظر قطعی در این زمینه، منوط به اتمام کارشناسی و تایید مراجع قضایی است.
به گفته نظری، تیم قضایی-کارشناسی در روز یکشنبه (۱۱ خرداد ۱۴۰۴) با حضور در محل حادثه، ارزیابی‌های میدانی و تخصصی در خصوص ابعاد ایمنی و فنی حادثه را آغاز کرده است. وی با استناد به ارزیابی‌های اولیه صورت گرفته توسط محیط‌زیست و مرکز بهداشت، به شهروندان اطمینان داد که نشت گاز به خارج از محدوده پالایشگاه سرایت نکرده و هیچگونه آلودگی در مناطق اطراف رخ نداده است.
جزئیات بیشتر حادثه پالایشگاه شیراز
بر اساس اعلام معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری فارس، این حادثه در روز شنبه (۱۰ خرداد ۱۴۰۴) و در یکی از واحدهای تولیدی پالایشگاه شیراز به وقوع پیوست که متاسفانه منجر به کشته شدن سه نفر و مصدومیت هشت نفر دیگر شد.
جان باختگان این حادثه تلخ، سه کارگر به نام‌های «رسول شگفت»، «یاسر باقری» و «یوسف زمانی» بودند که به عنوان کارگر متخصص و افسر ایمنی در پالایشگاه زرقان شیراز مشغول به کار بودند.
سرپرست فرمانداری زرقان در خصوص وضعیت مصدومان این حادثه نیز اظهار داشت: خوشبختانه تمامی مجروحان پس از انجام آزمایش‌های لازم و اطمینان از بهبودی کامل، از بیمارستان‌های زرقان و شیراز ترخیص شده‌اند و آخرین فرد نیز روز گذشته بیمارستان را ترک کرد.
ریشه‌یابی حادثه پالایشگاه شیراز
ابوالفضل اشرف منصوری، عضو شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار و رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی مسئولان ایمنی، ضمن اشاره به بازدیدهای قبلی از پالایشگاه شیراز و مشاهده جانمایی‌های غلط و بی‌نظمی در نظارت و پایش، بر اهمیت مسئله استهلاک تجهیزات و مخازن در واحدهای بزرگ پتروپالایشی تاکید کرد.
وی افزود: به دلیل کمبود امکانات و مشکلات اقتصادی، برخی شرکت‌ها اراده کافی برای نوسازی تجهیزات و اورهال کردن به موقع آن‌ها را ندارند.
اشرف منصوری همچنین با اشاره به خطرناک بودن گازهای مورد استفاده در فرآیند تولید، احتمال ضعف در بازرسی‌ها و نظارت‌های ایمنی را مطرح کرد و بر لزوم انجام تست‌های غیرمخرب (UT و TT) برای بررسی استحکام و عدم نشت تجهیزات فلزی تاکید کرد. وی در پایان، خواستار پاسخگویی کلیه مسئولان ایمنی و HSE شرکت و ورود بازرسی وزارت کار در کنار وزارت نفت برای بررسی دقیق ابعاد این حادثه شد.
لزوم اصلاحات مدیریتی و نهادی در پالایشگاه شیراز
فراتر از ابعاد فنی، حادثه پالایشگاه شیراز زنگ خطری جدی برای بررسی و واکاوی عمیق ساختارهای نهادی و مدیریتی است. کارشناسان معتقدند صرف تمرکز بر نقص‌های فنی و خطاهای انسانی، ریشه‌های واقعی بروز چنین حوادثی را پنهان نگاه داشته و از یادگیری و اصلاح رویه‌ها جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، ضروری است تاثیر تصمیمات مدیریتی در سطوح مختلف، ساختارهای سازمانی ناکارآمد و فرآیندهای معیوب انتصاب مدیران که زمینه ساز تضعیف ایمنی و غفلت از هشدارهای ایمنی هستند، مورد بررسی دقیق قرار گیرند. از این رو، تحلیل فنی صرف از رویداد کفایت نمی‌کند، بلکه لازم است نقش ساختار منابع انسانی، چالش‌های نهادی در سیاست‌گذاری، نظارت و مدیریت پروژه تبیین شده و با ارائه توصیه‌هایی برای ارتقای نظام حکمرانی ایمنی، زمینه ساز بهره‌گیری بهینه از سرمایه انسانی در پروژه‌های پرریسک فراهم گردد. این تحلیل جامع نه تنها به شناسایی نقاط ضعف کمک می‌کند، بلکه مسیر روشنی را برای ایجاد یک فرهنگ ایمنی پایدار و پیشگیرانه، مبتنی بر احیای نظام شایسته‌گزینی، بازسازی حافظه سازمانی، تقویت استقلال نهادهای ایمنی، نهادمندسازی بازرسی توسط نهادهای ثالث مستقل و تقویت فرهنگ گزارش‌دهی و مسئولیت‌پذیری هموار می‌سازد، تا از این طریق از تکرار فجایع مشابه در آینده جلوگیری شود.
