به گزارش مسیر انرژی، رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی گفت: طرف پاکستانی باید متناسب به الزامات و تعهداتی که پذیرفته کارهایی را انجام دهد. به نظر می‌رسد مواضع جدید این کشور در زمینه توسعه خط جدی بوده که به دلیل الزامات قراردادی و معضل تامین انرژی است.
محدصادق جوکار در ارزیابی اظهارات جدید مقامات پاکستان مبنی بر اجرای خط لوله برای دریافت گاز از ایران اظهار داشت: طبق الزامات قراردادی با توجه به پایان مهلت قراداد طرف پاکستانی باید متناسب به الزامات و تعهداتی که پذیرفته کارهایی را انجام دهد دوم اینکه با تمام این اوصاف به نظر می‌رسد مواضع جدید این کشور در زمینه توسعه خط جدی باشد و این هم به دلیل الزامات قراردادی و هم به دلیل اینکه پاکستان با معضل تامین انرژی روبرو می‌شود، اکنون این کشور بشدت نسبت به قیمت گاز؛ نوسانات اقتصادی پیدا کرده یعنی هر قدر قیمت بالاتر باشد نوسانات حوزه صنعت این کشور هم بیشتر است. زیرا وقتی قیمت گاز افزایش می‌یابد احتمالا یک‌سوم کالاهای صنعتی این کشور از بازار خارج شود و در مقابل وقتی هم که قیمت کاهش پیدا می‌کند به سود این کشور است.
وی افزود: اکنون که قیمت کاهش پیدا کرده اگر با ما قرارداد ترم داشت به سودش بود، با قراردادهای اسپات با نرخ ۸ دلار می‌توانست گاز را دریافت کند که البته این قیمت بالای نرخ قرارداد است، در صورتی که قیمت قراردادی ارزان‌تر و باثبات‌تر است، به طوری که پارسال به یکباره یک‌سوم صنعت این کشور تحت‌الشعاع قیمت بالای گاز قرار گرفت.
رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی گفت: مشکل اصلی در این کشور علاوه بر قیمت؛ موضوع تامین گاز است، پاکستان پارسال عرضه‌کننده نداشت چون مشکل تعیین بودجه داشتند و قیمتی را که برای واردات ال‌ان‌جی در نظر گرفته بودند نمی‌توانستند بالا ببرند چون کسری بودجه پیدا می‌کردند و با قیمت پایین کسی حاضر بود به این کشور ال‌ان‌جی بفروشد. نتیجه اینکه اکنون هم الزماات قراردادی و هم واقعیت‌های بازار پاکستان را الزام می‌کند که این بار جدیت بیشتری را برای دریافت گاز از ایران داشته باشد.
وی تاکید کرد: در هر حال ما دنبال بدبینی نیستیم، ضمن اینکه با توجه به پیروزی شهباز در انتخابات این کشور که به نظر می‌رسد که روابط خوبی با امریکا دارد؛ مقامات پاکستانی مباحثی مطرح کرده‌اند که از امریکا معافیت می‌گیرند، هرچند قرارداد ما با این کشور مربوط به نوامبر ۲۰۱۲ و زمان اوج تحریم بوده یعنی می‌دانستند ما تحریم هستیم، اکنون به نظر می‌رسد پاکستان ابزارهایی برای اخذ معافیت در اختیار دارند، البته آن زمان کشورهایی مثل عراق و ترکیه این معافیت را اخذ کردند و اگر پاکستان تاکنون این کار را نکرده به نوعی سهل‌انگاری کرده و این ربطی به قرارداد ما ندارد چون ما قرارداد لازم‌الاجرا داریم.
جوکار درباره اجرای خط لوله ترکمنستان نیز تصریح کرد: ترکمنستان باید خط لوله را از افغانستان عبور دهد در شرایط کنونی هیچ شرکت بین‌المللی حاضر نیست اجرای پروژه در افغانستان و همکاری با طالبان که شناسه بین‌المللی ندارد را تامین مالی کند. به عبارت دیگر بانک توسعه آسیایی حاضر نیست پروژه‌ای را تامین مالی کند که احتمال عدم بازگشت پول و وام وجود دارد و به جایی هم نمی‌توان شکایت کند، طبیعتا بسیاری از نهادهای بین‌المللی خط لوله ترکمنستان به افغانستان و پاکستان را تامین مالی نمی‌کنند.
وی گفت: پاکستان از مدت‌ها قبل دنبال اجرای خط از ترکمنستان برای تامین نیاز مناطق شمالی کشورش بوده است و گاز ایران از گوادر به نواب‌شاه و بندر کراچی منقل خواهد شد و بخش زیادی را هم به مناطق شمالی ارسال می‌کند، در هر حال مشکل خط لوله تاپ مشکل امکان‌پذیری و احتمال وقوع است وگرنه از مدت‌ها قبل این پروژه امکان اجرا داشت. ضمن اینکه ترکمنستان در قیمت‌گذاری هم دست و دل بازتر عمل کرده اما مشکل اصلی مسیر است. به نظر می‌رسد تا زمانی که طالبان به شناسه بین‌المللی ندارد بانک توسعه اسلامی در این پروژه سرمایه‌گذاری نمی‌کند و از سوی دیگر اط شواهد پیداست پاکستان برای دریافت گاز ایران جدی است.
