به گزارش مسیر انرژی،کاهش خام فروشی و تبدیل نفت و گاز به فرآورده‌های پتروشیمی، یکی از مسائل اساسی اقتصاد کشور است که طی سالهای اخیر و با طرح مساله «اقتصاد مقاومتی» دولت در این راستا گام‌های موثری برداشت و نقش زیادی در کاهش خام‌فروشی ایفا کرد.
درواقع صنایع پایین دستی، از نظر ایجاد ارزش افزوده، رونق تولید و بویژه اشتغالزایی، به مراتب پیشروتر از صنایع بالادستی هستند؛ دولت سیزدهم در مسیر تکمیل زنجیره محصولات و ایجاد ارزش افزوده با هدف کاهش خام فروشی گام برداشت که می‌توان به افزایش ۱۰ میلیون تن تولید محصولات پتروشیمی کشور در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ با سرمایه‌گذاری ۳.۵ میلیارد دلار اشاره کرد.
تاکید رئیس جمهور شهید روی لزوم تکمیل ارزش افزوده صنعت پتروشیمی و جلوگیری از خام‌فروشی موجب اجرا و تکمیل چندین طرح مهم این صنعت شد، تکمیل و بهره‌برداری از طرح الفین پتروشیمی گچساران با ظرفیت ۱۰۹۰ هزار تن اتیلن در سال تن در سال به عنوان ایرانی‌ترین الفین کشور با سرمایه‌گذاری ۱۴۰۰ میلیون دلار مورد توجه بود.
همچنین تکمیل و بهره‌برداری از پتروشیمی پارس گلایکول با ظرفیت تولید ۵۵۰ هزار تن انواع گلایکول در سال، تکمیل و آماده افتتاح بودن ۷ طرح کلان پتروشیمی شامل طرح های پتروشیمی آرتا انرژی اردبیل، آرین متانول، فاز اول پتروشیمی هنگام و پتروناد آسیا (واحدهای MEG و گلیسیرین)، بازسازی واحدهای زایلین‌ها (پتروشیمی بوعلی)، پتروشیمی دماوند (واحد چهارم هوا) و تصفیه‌خانه مرکزی (فاز اول) پتروشیمی بندر امام با مجموع افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی به میزان ۴/۳ میلیون تن با مجموع سرمایه‌گذاری ۱/۱ میلیارد دلار موجب پیشبرد اهداف شد.
آغاز عملیات اجرایی طرح پتروشیمی گلستان، برنامه ریزی جهت احداث ۱۳ پارک شیمیایی در شهرهای جنوبی و ساحلی کشور از سوی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس و آغاز عملیات اجرایی احداث مجتمع پتروشیمی سیگلو در منطقه ویژه اقتصادی لامرد با هدف تکمیل زنجیره ارزش متانول نیز در این دولت استارت خورد.
همچنین اجرا و تکمیل پتروشیمی دی آریا پلیمر خمین با میزان سرمایه ۱۲۰ میلیون دلار موجب افزایش تولید ۱۷۵ هزار تن در سال شد، واحد دوم ASU۲ شرکت دماوند انرژی عسلویه با سرمایه ۱۱۰ میلیون دلار افزایش ظرفیت یوتیلیتی در عسلویه را رقم زد. طرح پتروشیمی نخل آسماری نیز با سرمایه ۴۰ میلیون دلار تولید سالانه ۳۱ هزار تن استالدئید، پنتا اریتریتول و … را محقق کرد.
طبق برنامه دولت سیزدهم طرح پتروشیمی صدف عسلویه و طرح پتروشیمی آپادانا خلیج فارس تا پایان امسال آماده افتتاح است.
ایجاد ارزش افزوده، ارزآوری، اشتغالزایی، محرومیت‌زدایی و تکمیل زنجیره تأمین صنایع گوناگون کشور با توسعه صنعت پتروشیمی به ارمغان می‌آید. صنعت پتروشیمی نماد اقتصاد مقاومتی و درون‌زایی اقتصادی در عرصه صادرات غیرنفتی است. در این راستا و به‌دنبال سیاست افزایش همکاری‌ها با کشورهای همسایه و همسو در این دولت، مذاکرات فراوانی با کشورهای روسیه، ازبکستان، ارمنستان، هندوستان، پاکستان، آفریقا و کشورهای شرق دور صورت گرفت که به گسترش همکاری‌های خارجی صنعت پتروشیمی ایران در زمینه فروش کاتالیست و مواد شیمیایی، صدور خدمات فنی و مهندسی، تأمین تجهیزات و قطعات منجر شده است.
مهمترین اقدام در دولت سیزدهم برنامه‌ریزی برای دستیابی به قله تکمیل زنجیره ارزش بود همسو با تحقق این هدف، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی با هدف افزایش ارزش افزوده و درآمدزایی، کاهش خام و نیمه‌خام فروشی، رفع نواقص موجود در زنجیره ارزش کشور برای کاهش واردات، خودکفایی در تأمین بازار داخلی و افزایش تاب‌آوری، کاهش ارزبری، اشتغالزایی و تنوع‌بخشی سبد محصولات و در نتیجه مقاصد صادراتی به سرمایه‌گذاران معرفی شد.
طرح‌های زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی در قالب ۲۰ بسته در پنج زنجیره پروپیلن، متانول، اتیلن، آروماتیک و بوتیلن به مجموع ظرفیت اسمی سالانه ۳.۸ میلیون تن با سرمایه‌گذاری ۴.۲ میلیارد دلار و با قابلیت تولید سالانه ۴.۴ میلیارد دلار از انواع محصول پایین‌دستی ارائه شد. صنعت پتروشیمی هم‌اکنون با ظرفیت اسمی سالانه بیش از ۹۲ میلیون تن، روزانه حدود یک میلیون بشکه معادل نفت خام از منابع هیدروکربوری را به مواد ارزشمند پتروشیمی تبدیل می‌کند، به‌طوری که این صنعت در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۷ میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی داشته است.
