به گزارش مسیر انرژی، محدودیت منابع انرژی و افزایش مصرف آن از سویی و مصرف بی‌رویه انرژی در جوامع مختلف از سوی دیگر، افزون بر آلودگی محیط‌زیست و هدردادن سرمایه‌های ملی، زندگی آینده انسان‌ها را با مخاطره روبه‌رو ساخته است.
بااین‌حال، تجربه نشان می‌دهد رشد اقتصادی و توسعه صنعتی کشورها به‌عنوان پیش‌شرط‌های اقتدار سیاسی استقلال ملی و شکوفایی فرهنگی، به عوامل مختلفی ازجمله انرژی و استفاده بهینه از منابع انرژی نیاز دارد. اگرچه ایران از غنی‌ترین منابع انرژی برخوردار است، اما استفاده نادرست از آن‌ها خسارت جبران‌ناپذیری را بر بودجه سالانه کشور تحمیل می‌کند؛ ازاین‌رو استفاده منطقی از منابع انرژی و برنامه‌ریزی در زمینه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی، اولویت ویژه‌ای دارد.
از سوی دیگر، مصرف بی‌رویه حامل‌های انرژی در کشور بر هیچ‌کس پوشیده نیست؛ قیمت نازل حامل‌های انرژی و عواملی همچون استفاده‌نکردن از فناوری روز در کارخانه‌های تولیدی، ساختمان‌سازی، کشاورزی و حمل‌ونقل سبب شده مصرف سرانه انرژی نهایی کشور در مقایسه با دیگر کشورهای در حال توسعه مانند ترکیه و مالزی بسیار بالا باشد. این موضوع سبب تخریب محیط‌زیست و کندکردن توسعه پایدار شده همچنین هزینه بسیار هنگفتی را بر اقتصاد ملی کشور تحمیل کرده است.
همچنین، با توجه به اینکه در سال‌های اخیر بخش ساختمان و مسکن، رشد اقتصادی قابل ملاحظه‌ای داشته، تقاضای انرژی به‌ویژه گاز طبیعی به‌شدت افزایش یافته است که این موضوع سبب شده شدت انرژی در بخش ساختمان و مسکن تقریباً ثابت باقی بماند.
در بخش صنایع نیز رشد اقتصادی قابل قبولی ثبت شده و در عین حال شدت انرژی کاهش یافته است. به نظر می‌رسد اقدام‌های انجام‌شده در کشور با هدف تدوین معیار و استانداردهای مصرف انرژی در صنایع عمده کشور راهگشا بوده، اما در بخش حمل‌ونقل، مصرف انرژی به‌شدت افزایش یافته که از دلایل عمده آن تولید بسیار بالای خودرو در سال‌های اخیر و قیمت نازل سوخت است.
وزارت نفت پیشرو در بهینه‌سازی مصرف انرژی در دولت سیزدهم
از سوی دیگر، صنعت نفت افزون بر تأمین‌کننده سوخت مورد نیاز کشور در بخش‌های مختلف، یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی نیز به شمار می‌رود. برای نمونه، ایستگاه‌های تقویت فشار یا کوره‌های پالایشگاهی برای کار به گاز نیاز دارند؛ ازاین‌رو وزارت نفت در دولت سیزدهم با هدف بهینه‌سازی مصرف سوخت و جلوگیری از آلودگی‌های زیست‌محیطی همواره کوشیده است با مدیریت مصرف و نوسازی تجهیزات این صنعت بزرگ و راهبردی کشور، بهینه‌سازی مصرف سوخت را به بهترین نحو ممکن انجام دهد.
بررسی وضع تراز گاز کشور طی سال‌های آینده و رفع موانع تأمین سوخت زمستانی کشور، بازآرایی کامل سازمان شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی به‌منظور بهره‌برداری از طرح‌های توسعه‌ای این شرکت با هدف حفظ تراز تأمین انرژی از طریق تولید گاز طبیعی و سایر محصولات، طراحی، تقویت و جانمایی واحدهای سازمانی متولی «مدیریت بهینه‌سازی مصرف انرژی» در اجزای زنجیره ارزش صنعت نفت تا پایین‌ترین سطوح عملیاتی، پیاده‌سازی نظام استاندارد و سیاست‌های تشویقی برای کاهش شدت انرژی از طریق سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت با استفاده از ظرفیت‌های ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی و اجرای این قانون و اعمال نظام استاندارد در بخش‌های مختلف مصرف اعم از خانگی، صنایع و نیروگاهی فقط بخشی از اقدام‌های مهم وزارت نفت در انجام بهینه‌سازی مصرف انرژی است.
نوسازی و بهسازی ناوگان حمل و نقل کشور به همت وزارت نفت
این وزارتخانه افزون بر نوسازی و بهسازی تجهیزات صنعت نفت، با طراحی توسعه حمل‌ونقل بار و مسافر از سوی راه‌آهن پا را فراتر از مسئولیت‌های خود گذاشته است و با جابه‌جایی ۱۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تن کیلومتر بار و ۲ هزار و ۷۰ میلیون نفر کیلومتر مسافر به‌وسیله واگن‌های تازه و تحقق صرفه‌جویی به میزان ۴۶۵ میلیون و ۱۰۰ هزار لیتر نفت گاز از آغاز طرح تا انتهای شهریور ۱۴۰۲ گام بزرگی در نوسازی ناوگان ریلی کشور برداشته است.
وزارت نفت همچنین طرح توسعه حمل‌ونقل مسافر با قطار شهری در تهران و هشت کلان‌شهر را اجرا کرده است که تا انتهای شهریور ۱۴۰۲ معادل ۳۵۰ دستگاه واگن با صرفه‌جویی ۵ میلیون و ۲۹۰ هزار بشکه معادل نفت خام در مصرف بنزین، گازوئیل و گاز است. همچنین میزان صرفه‌جویی انجام‌شده در سال ۱۴۰۲ معادل یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام برآورد می‌شود.
طرح نوسازی ۷ هزار و ۹۴۰ کامیون و کشنده فرسوده بالای ۱۰ تن با سن بالاتر از ۳۵ سال نیز یکی دیگر از اقدام‌های وزارت نفت برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل کشور است که تا انتهای شهریور ۱۴۰۲ معادل ۳ هزار و ۵۸۸ دستگاه کامیون و کشنده بالای ۱۰ تن نوسازی شده و صرفه‌جویی این طرح از زمان شروع در مجموع تا ۳۳۳ میلیون لیتر نفت‌گاز است.
صرفه‌جویی ۲۰درصدی انرژی با اعمال سیاست‌های بهینه‌سازی
وزارت نفت همچنین با اخذ اصلاحیه مصوبه شورای اقتصاد برای سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان برون‌شهری (سپهتن)، دریافت ابلاغیه مصوبه این شورا برای سامانه یکپارچه پایش عملکرد ناوگان حمل‌ونقل دیزلی بار و مسافر درون‌شهری (سیپاد)، اقدام‌های لازم به‌منظور اجرای بند «س» تبصره یک قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور (حساب بهینه‌سازی مصرف انرژی) و انتشار فراخوان برای اجرای طرح‌های بهینه‌سازی انرژی با استفاده از ظرفیت آیین‌نامه ایجاد بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست، همه توان خود را برای نوسازی و بهسازی ناوگان حمل‌ونقل به کار گرفته است تا با این کار افزون بر صرفه‌جویی در مصرف سوخت، از آسیب‌رسیدن به محیط‌زیست جلوگیری کند.
درمجموع باید گفت با اعمال سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف و مدیریت انرژی می‌توان حداقل ۲۰درصد در انرژی مصرفی کشور صرفه‌جویی کرد، بدون آنکه به تولید و رفاه عمومی لطمه وارد شود. درمقابل، هرگونه مصرف بی‌رویه داخلی به کاهش توان صادراتی نفت خام منجر می‌شود و می‌تواند کشور تولیدکننده نفت را به واردکننده این محصول تبدیل کند.
