به گزارش مسیر انرژی، محمد متقی، مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، در مصاحبه‌ای به بررسی چشم‌انداز صنعت پتروشیمی ایران تا سال ۱۴۰۴ پرداخت. او در این راستا، بر اهمیت حیاتی توسعه زنجیره ارزش در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی تاکید کرد.
متقی ، چالش‌های اساسی پیش روی این صنعت، از جمله کمبود خوراک، موانع توسعه، نوسانات ارزی و نحوه تعامل با بخش خصوصی را به تفصیل مورد بررسی قرار داد. سپس راهکارهایی عملی برای غلبه بر این چالش‌ها ارائه نمود.
نقشه راه شرکت ملی پتروشیمی برای توسعه صنایع پایین‌دستی
متقی با اشاره به نقش راهبری و مدیریت توسعه صنعت پتروشیمی به عنوان اهداف بنیادین شرکت ملی صنایع پتروشیمی، تعریف طرح‌های زنجیره ارزش را در راستای این اهداف دانست.
وی با بیان اینکه ظرفیت تولید فعلی صنعت پتروشیمی حدود ۹۷ میلیون تن در سال است، افزود: “به دلایل مختلف، از جمله کمبود خوراک، از تمام این ظرفیت بهره‌برداری نمی‌شود. با توجه به وابستگی ۶۰ درصدی صنعت پتروشیمی به منابع گازی، ناترازی تولید و مصرف گاز در سال‌های اخیر، مهمترین عامل عدم استفاده کامل از ظرفیت واحدهای پتروشیمی با خوراک گاز طبیعی است.”
متقی در ادامه تصریح کرد: “با بهره‌برداری از طرح‌های در دست اجرا، ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی تا پایان برنامه هفتم توسعه به حدود ۱۳۱ میلیون تن خواهد رسید. حرکت در مسیر توسعه زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی، از اهداف معین در برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت است. مشروط به تامین سرمایه برای اتمام طرح‌های در دست انجام و همچنین تامین خوراک، منجر به تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر، افزایش درآمد صادراتی و کاهش واردات برخی محصولات خواهد شد.”
نقش صنایع پایین‌دستی پتروشیمی در تحقق اقتصاد مقاومتی و راهکارهای توسعه پایدار
متقی در این گفتگو با تاکید بر اهمیت صنایع پایین‌دستی پتروشیمی در تحقق اقتصاد مقاومتی، اظهار داشت که استفاده از مواد اولیه بومی، ارزش افزوده را افزایش داده، وابستگی به واردات را کاهش می‌دهند. سپس با انتقال فناوری، ایجاد اشتغال تخصصی و بهبود بهره‌وری اقتصادی، مسیر توسعه پایدار و خودکفا را هموار می‌سازند.
وی بیان نمود که توسعه زنجیره تامین داخلی و کاهش آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های خارجی، این صنایع را به عنوان عامل کلیدی در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی تقویت می‌کند و بستری منسجم، خودکفا و پایدار برای اقتصاد ملی فراهم می‌آورد. در عین حال، برای رفع چالش‌های تأمین پایدار خوراک، انعقاد قراردادهای بلندمدت بین مجتمع‌های پتروشیمی و صنایع تکمیلی به‌عنوان راهکاری موثر شناخته می‌شود که به تثبیت تأمین مواد اولیه کمک می‌کند.
متقی مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، مهمترین موانع توسعه این صنایع را شامل ناتمام بودن زنجیره ارزش، ناپایداری در تأمین خوراک، مشکلات نقدینگی، کاهش عرضه‌های اعتباری و ناترازی در مصرف انرژی (گاز، برق و آب) معرفی کرد و بر لزوم پیگیری طرح‌های توسعه‌ای، افزایش کف و میزان عرضه اعتباری در بورس‌های کالایی، حمایت از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، و تدوین شیوه‌نامه‌های عرضه اعتباری و استفاده از ابزارهای مالی درخوراک و مواد اولیه تولیدی تأکید نمود.
وی معتقد است این اقدامات هدفمند می‌تواند باعث حل مشکلات نقدینگی، سرمایه در گردش و توسعه هر چه بیشتر صنایع پایین‌دستی پتروشیمی شود و به رشد و پایداری بیشتر این بخش کمک کند.
تاثیر سیاست‌گذاری‌های قیمتی و نوسانات ارزی
متقی سیاست‌گذاری‌های قیمتی را در تنظیم بازار و تثبیت روابط اقتصادی بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بسیار مهم دانست و افزود: “عدم انعطاف‌پذیری سیاست‌های قیمتی در پاسخ به تغییرات هزینه‌های متغیر، می‌تواند منجر به کاهش سودآوری، کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری و کند شدن روند توسعه فناوری در صنایع پایین‌دستی شود.”
وی نوسانات نرخ ارز را به عنوان یکی از عوامل بنیادی تغییر در هزینه‌های ورودی، دارای تاثیر بسزایی در فرآیند توسعه صنایع پایین‌دستی دانست. او تاکید کرد که صنایع وابسته به مواد اولیه وارداتی و فناوری‌های خارجی، با هرگونه تغییر ناگهانی در ارزش ارز، با افزایش هزینه‌های تولید و کاهش حاشیه سود مواجه می‌شوند.
متقی در پایان، بررسی تجربیات موفق کشورهای دیگر در مدیریت ارزی و سیاست‌های قیمتی را برای بهبود چارچوب سیاستی ایران مفید دانست. سپس بر اهمیت ایجاد صندوق‌های تضمینی، استفاده از ابزارهای مالی نوین و اتخاذ رویکردهای انعطاف‌پذیر در تنظیم قیمت، به عنوان راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی نوسانات ارز و تثبیت بازار تاکید کرد.
اهمیت تعامل با بخش خصوصی
مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، از تعامل مناسب این مدیریت با ۲۷ انجمن صنایع تکمیلی، ۲۱ تعاونی به عنوان عامل توزیع و ۳ سندیکای بزرگ دارویی، کشاورزی و سموم خبر داد. او افزود: “این مدیریت در تمامی نمایشگاه‌ها و همایش‌های مرتبط با انجمن‌ها و سندیکاها حضور داشته و ارتباط دو طرفه‌ای در خصوص رفع مشکلات انجمن‌ها و تعاونی‌ها و سندیکاها در تهیه مواد اولیه و موانع تولید وجود دارد. در خصوص انجمن ملی صنایع پلیمر نیز به عنوان یکی از بزرگترین انجمن‌های کشور در همه زمینه‌های یاد شده ارتباط مناسبی وجود دارد.”
